Mentalna konfuzija - bolesti i stanja
Mentalnu konfuziju mogu uzrokovati mnoga stanja, događaji i prilike koji dovode do poremećaja funkcioniranja mozga, od kojih su neka blaga i privremena, dok su druga ozbiljna i trajna
Akutni alkoholizam
Obilježja: u slučaju akutne intoksikacije alkoholom javlja se napad psihičkog i fizičkog nemira nakon kojega slijedi soporozno stanje (stanje slično dubokom snu u kojem bolesnik teško reagira na jake podražaje).
Uzrok: pretjerana konzumacija alkoholnih pića ili apstinencijska kriza kod kroničnih alkoholičara.
Trajanje: nekoliko sati.
Pridruženi simptomi: halucinacije, teturajući hod, teškoće govora, katkad delirij.
Pretrage: testiranje alkohola iz daha; mjerenje razine alkohola u krvi, pretrage krvi (krvna slika, jetrene probe).
Apstinencijski sindrom kod ovisnika (alkohol, barbiturati, itd.)
Obilježja: stanje psihomotornog nemira s nemogućnošću koordinacije misli i ponašanja.
Uzrok: sustezanje od droge kod kroničnog ovisnika ili sustezanje od lijeka kod pacijenta na produženoj terapiji s povišenim dozama.
Trajanje: nekoliko sati.
Pridruženi simptomi: halucinacije i delirantne ideje, katkad povraćanje, tremor, nekoordinirani pokreti, otežano hodanje i stajanje na nogama.
Pretrage: nijedna.
Bubrežna insuficijencija - teška
Obilježja: u slučaju teške bubrežne insuficijencije pojavljuje se više ili manje duboko stanje mentalne konfuzije s halucinacijama sve do stuporoznog stanja (stanje krajnje motoričke zakočenosti, bolesnik ne reagira na vanjske podražaje).
Uzrok: cerebralna intoksikacija zbog nakupljanja metabolita (posebno proteinskih) koji se u normalnim okolnostima izlučuju bubrezima.
Trajanje: kronično s razdobljima smirenja koji se izmjenjuju s razdobljima pogoršanja.
Pridruženi simptomi: mučnina i povraćanje, zadah po acetone, generalizirani edemi, bljedilo kože zbog anemije kronične bubrežne bolesti.
Pretrage: pretrage krvi (krvna slika, ureja, kreatinin, mokraćna kiselina, elektroliti, klirens kreatinina), pretrage mokraće, ultrazvuk bubrega, urografija i scintigrafija bubrega.
Cerebralno krvarenje, Cerebralna tromboza, Cerebralna embolija
Uzrok: destrukcija moždanog tkiva.
Trajanje: prolazno i vremenski ograničeno (sati ili dani) u blagim oblicima; kronično u teškim oblicima.
Pridruženi simptomi: paraliza koja je ograničena ili proširena na polovicu tijela, katkad smetnje vida i/ili sluha, često povraćanje, glavobolja.
Pretrage: neurološki pregled, CT glave, lumbalna punkcija.
Dehidracija
Obilježja: u slučaju dehidracije javlja se stanje mentalne konfuzije različitog intenziteta, od blage do vrlo duboke, slične komi.
Uzrok: gubitak tekućine vezan uz posebne klimatske uvjete ili patološke situacije (npr. opsežne opekline).
Trajanje: varijabilno, ovisno o eventualnoj primjeni tekućine.
Pridruženi simptomi: umor, bljedilo sa suhom kožom i sluznicama, tremor i mišićni grčevi te katkad pareze ili paralize, smetnje vida i sluha, jaka žeđ, mučnina i nadražaj na povraćanje, vrtoglavica, u teškim oblicima kardiocirkulatorni kolaps.
Pretrage: pretrage krvi (krvna slika, hematokrit, elektroliti, kalcij, ureja, mokraćna kiselina, kreatinin), pretrage mokraće, elektrokardiogram.
Epilepsija
Obilježja: kad je u pitanju epilepsija, mentalna konfuzija manifestira se kao stanje ‘sna’ s posebnom dezorijentacijom u vremenu.
Uzrok: promijenjena funkcije mozga koja zaostaje nakon epileptičkog napada.
Trajanje: varijabilno, od nekoliko minuta do nekoliko sati ili dana kod čestih epileptičkih napada.
Pridruženi simptomi: nijedan.
Pretrage: neurološki pregled, elektroencefalografija.
Hipoglikemijska kriza
Obilježja: u stanju hipoglikemijske krize javlja se stanje mentalne konfuzije s halucinacijama i bizarnim ponašanjem.
Uzrok: smanjena moždana aktivnost zbog smanjenja energetske zalihe izazvane deficitom glukoze.
Trajanje: varijabilno, ovisno o alimentarnoj korekciji deficita glukoze.
Pridruženi simptomi: umor, bljedilo kože, znojenje, tremor, kardiopatija, osjećaj gladi.
Pretrage: pretrage krvi (razina glukoze u krvi).
Infekcije, posebno septikemija, tifus, puerperalna infekcija (u babinju) itd.
Obilježja: više ili manje duboko soporozno stanje (stanje slično dubokom snu u kojem bolesnik teško reagira na jake podražaje).
Uzrok: cerebralna intoksikacija izazvana visokom temperaturom i toksinima koje proizvode infektivni agensi (bakterije i dr.).
Trajanje: nekoliko dana.
Pridruženi simptomi: tipični simptomi dotične infektivne bolesti.
Pretrage: pretrage vezane uz bolest.
Intoksikacija lijekovima (sedativi, anksiolitici, barbiturati)
Obilježja: više ili manje duboko soporozno stanje (stanje slično dubokom snu u kojem bolesnik teško reagira na jake podražaje).
Uzrok: unos prekomjerne doze lijeka.
Trajanje: nekoliko sati.
Pridruženi simptomi: respiratorna insuficijencija, srčana aritmija.
Pretrage: elektrokardiografija, rendgenogram prsnog koša, pretrage vezane uz bolest.
Intoksikacija ugljik-monoksidom
Obilježja: u slučaju intoksikacije ugljik monoksidom javlja se soporozno stanje (stanje slično dubokom snu u kojem bolesnik teško reagira na jake podražaje) koje se polako razvija prema dubokom snu.
Uzrok: inhalacija ugljikmonoksida.
Trajanje: nekoliko sati.
Pridruženi simptomi: glavobolja, respiratorne smetnje sve do pomanjkanja kisika, bljedilo kože zbog anemije.
Pretrage: pretrage krvi (krvna slika, elektroliti), testovi plućne funkcije.
Kronična hepatopatija, Dekompenzirana ciroza
Obilježja: u slučaju kronične hepatopatije i dekompenzirane ciroze jetara javlja se stuporozno stanje (stanje krajnje motoričke zakočenosti, bolesnik ne reagira na vanjske podražaje) koje se izmjenjuje s razdobljima psihičkog nemira s halucinacijama i delirijem.
Uzrok: cerebralna intoksikacija zbog smanjene detoksikacijske aktivnosti jetara.
Trajanje: kronično, s razdobljima smirenja i razdobljima pogoršanja.
Pridruženi simptomi: gubitak težine, bljedilo kože i manje-više intenzivna žutica, slab apetit, mučnina i katkad povraćanje, povećana jetra i slezena, katkad ascites (slobodna tekućina u abdomenu).
Pretrage: pretrage krvi (krvna slika, transaminaze, gama-GT, proteinogram, alkalna fosfataza, bilirubin, ureja, protrombinsko vrijeme), ultrazvuk jetara, biopsija jetara.
Psihopatije (akutna manija, anksiozna melankolija, delirantna kriza itd.)
Obilježja: stanje mentalne konfuzije često s teškom kompromitacijom svijesti.
Uzrok: uz psihopatsku osnovu, često postoji neki izazivajući uzrok (emotivni ili neki drugi).
Trajanje: često kronično, s razdobljima pogoršanja koji se izmjenjuju s razdobljima poboljšanja.
Pridruženi simptomi: halucinacije, profuzno znojenje, dehidracija, katkad čak vrućica.
Pretrage: psihijatrijski pregled.
Respiratorna insuficijencija - teška
Obilježja: intenzitet stanja mentalne konfuzije ovisi o težini respiratorne insuficijencije.
Uzrok: moždana insuficijencija zbog smanjene oksigenacije.
Trajanje: kronično, iako se očituje u akutnim epizodama ovisno o krizama respiratorne insuficijencije.
Pridruženi simptomi: otežano disanje (dispneja), perzistirajući kašalj, cijanoza, znakovi kardiocirkulatorne insuficijencije.
Pretrage: rendgenogram prsnog koša; testovi respiratorne funkcije; pulmološki pregled.
Trauma glave
Obilježja: stanje dezorijentacije s parcijalnim gubitkom svijesti.
Uzrok: jaka kontuzija glave.
Trajanje: od nekoliko minuta do nekoliko dana.
Pridruženi simptomi: smetnje vida, glavobolja.
Pretrage: neurološki pregled, CT glave.
Tumori mozga (primarni ili sekundarni - metastaze)
Obilježja: kod tumora mozga javlja se stanje mentalne konfuzije koja je varijabilna - od blage do vrlo naglašene.
Uzrok: pritisak tumorske mase na područja mozga odgovorna za stanje svijesti.
Trajanje: od nekoliko tjedana do nekoliko mjeseci ovisno o stupnju razvoja tumora.
Pridruženi simptomi: varijabilni, ovise o smještaju tumora.
Pretrage: neurološki pregled, CZ i MR glave.
Izvor fotografije: Schutterstock